Ağız kokusu Nedir? – Ağız kokusu Nedenleri
Ağız kokusu nasıl giderilir? – Ağız kokusu neden olur – Ağız kokusu nasıl önlenir?
Ağız neden kokar? : Ağzı kokusu şikayetiyle gelen hastaya doğru tanıyı koymak çok önemlidir. Kişi sabah kalktığında ağız kokusu oluyor ve kahvaltı sonrası dişlerini fırçaladıktan sonra bu koku kayboluyorsa bu fizyolojik bir ağız kokusudur. Bu tip hastalara dişlerini fırçalamaları, diş ipi kullanmaları, dil temizliğini yapmaları önerilir. Ağız kokusu nedir? Ağızdaki çirkin kokuya kısaca ağız kokusu veya halitosis denir. Ağız kokusunu bir hastalık olarak tanımlamak zordur. Ancak ağız kokusu çok önemli hastalıkların işaretçisi de olabilir. Ağız kokusunu PATOLOJİK ve FİZYOLOJİK olmak üzere iki kısma ayırmak mümkündür.
Ağız kokusunun sebepleri
Ağız boşluğu kaynaklı halitosis :
Ağız kokusunun sebeblerinin %87 si ağız boşluğu kaynaklıdır. Bunlardan %51’i dilden, %17’si gingivitisten, %15’i periodontitisten, %17’si bunların karışımından kaynağını alır. Bu tip ağız kokuları kompleks vakalar değildir. Sebep ilk muayenede belli olur. Sorunlu dişeti dokuları göz ile kolayca tespit edilebilir ve kolay tedavi edilir. Hatta bazen kokunun kaynağını hasta kendisi gösterir. Ağız Boşluğu Kaynaklı Olmayan Halitosis:
Kaynağını ağız dışında bir yerden alan ağız kokusu kastedilmektedir. Oral olmayan sebeplerle ortaya çıkan ağız kokusunun görülme sıklığı %13’tür, bunların %4’ü kulak-burun-boğaz, %3’ü hem oral hem kulak-burun-boğaz, %1’i ise sindirim kanalı kaynaklıdır. Bazen barsak gazları buna sebep olur.
Ağız kokusunun diğer sebepleri :
- Özellikle sinüs ve akciğer kaynaklı enfeksiyonlarda,
- Şeker hastalığı (aseton kokusu gibidir),
- Böbrek yetmezliği (balık kokusu gibidir),
- Karaciğer yetmezliği,
- Metabolizma bozuklukları (teşhisi zor olabilir, zaman zaman ortaya çıkan kötü bir balık kokusu),
- Açlık, diyet, ağız kuruması, oruçlu olmak (Sıvı gıda eksikliklerinde vücuttaki yağ ve protein çözünmeye başlar, bu metabolizmanın yan ürünleri kötü ağız kokusu olarak yansır).
Ağız kokusunun en sık rastlanan sebepleri
1. Köprü gövdelerinin kapalı olması 2. Diş eti iltihabı 3. Sindirim kanalı kokuları 4. Üst solunum yolu infeksiyonu 5. Kimyası değişen kan gazları, ekspirasyon havasına karışan aromatik gazlar.
- Sakız (çinkosuz ise) ağız kokusunu artırır
- Piyasamızda bir tane çinkolu sakız vardır
- Alkollü gargaralar ağız kokusunu artırır
- Piyasamızda bir tane alkolsüz gargara vardır
- Periodontitis genellikle ağız kokusu sebebi değildir
- Nefes kokusu ağız kokusu değildir. Ağızdan tedavi edilmez.
- Dişsizlik ağız kokusu yapmaz,ağız kokusunu engeller.
- Kahve ağız kokusunu azaltır
- Sigara zararlıdır terk edilmelidir fakat ağız kokusu yaptığına dair bir delil yoktur.
Nefes kokusu hakkında bilinmesi gerekenler
Nefes kokusunda diş fırçası etkisizdir Nefes kokusu ağız ve diş temizliği ile giderilemez. Çünkü koku ağızdan gelmez. Nefes kokusu özeldir. Çünkü bakteriler tarafından yapılmaz. Organizmanın kendi ürünü olan kimyasal maddelerdir. Oruçta ağız kokusu aseton kokusudur. Açlıkta ağız kokusu da nefes kokusudur ve dişleri temizlemekle kaybolmaz. Efor yapınca nefes kokusu artar, ağız kokusu azalır. Nefes kokusu ağız kapalı iken de vardır. Nefes kokusu olanlarda sebepsiz göz yanması- yaşarması bulunması mümkündür.
Bir insanda hem nefes kokusu hem de ağız kokusu bulunabilir. Nefes kokusu kesintilidir ve dalgalıdır. Artıp azalır bazen kayıp olur. Halbuki ağız kokusu ısrarlı ve stabil platolar çizer. Nefes kokusu yemek yeyince kaybolmaz, bazıları artar. Halbuki ağız kokusu yemek yeyince yarım saat kaybolur. Nefes kokusunun mekanizması
Nefes gazlarıİnsanlar her nefes aldıklarında 500 ml hava alır ve verirler. Verilen nefesin içerisinde 1753 tane kimyasal maddenin akciğerden dışarı atıldığı tespit edilmiştir. İdrarda bile bu kadar fazla sayıda kimyasal madde yoktur.
Bu maddelerin çoğu karaciğer ve böbrekler tarafından kana ihraç edilen 300 g/mol’den daha hafif gazlardır. Kanda çözünmüş halde bulunurlar KAN GAZLARI ismini alırlar. Bu gazların bazıları çirkin kokuludur.
Bu maddeler akciğerler yolu ile solunum havasından süzülür, ve nefes verme sırasında akciğerlerimizden dışarı atılır. Nefes kokusu böyle oluşur.
Açlıkta ve oruçta nefes kokusu
Organizma bulabilirse şeker (karbonhidrat) ile enerji üretmeyi tercih eder. Açlık durumunda ise yedek enerji depolarını kullanmaya mecburdur. Yağ asitleri yakılarak dakikada 370 umol hızıyla asetoasetat üretilir. Bunun 137 umol’u (%37 si) asetona dönüşür. Asetonun büyük kısmı glukoz’a oksitlenerek uzaklaşır. İşte bu glukoz enerji olarak kullanır. Bu sırada ortaya çıkan aseton, asetoasetat ve Beta hidroksi Butirik asit üçlüsüne keton cisimleri ismi verilir. Hepsi çirkin kokuludur. Açlıkta akciğerden nefese çirkin koku geçmesinin sebebi budur.
Örneğin gece boyunca aç kalan insanların sabah yataktan kalkınca ağızda çirkin koku duymasının sebelerinden birisi keton cisimleridir.
Oruç tutan bireylerin nefeslerindeki koku da bu şekilde oluşmaktadır. 15 tane sağlıklı gönüllü vitamin hapı ve su verilerek 21 gün oruç tutmuşlar kanlarındaki ve nefeslerindeki keton cisimleri günler geçtikçe yükselmiştir. Asetona paralel olarak nefeste propionaldehyde ve glycerol de yükselmiştir. Fakat nefesteki amonyak kokusu azalmıştır.
Oruçta ve açlıkta deriden ihraç edilen keton cisimleri de artar. Bunun anlamı açlıkta ter kokusunda da artış oluyor demektir.
Kilo bakımından zayıf şahıslarda ve yaşlılarda nefeste aseton seviyesi yükselmeye daha meyillidir. Böyle bireyler açlık sırasında daha fazla nefes kokusu üretirler.
Başka hangi durumlarda nefes kokusu ortaya çıkar?Midede H. pylori gastriti bulunduğunda besinlerdeki proteinlerden gelen üre, bu bakteri tarafından parçalanarak amonyağa dönüştürülür. Amonyak kan gazı şeklinde nefese geçerBağırsakta aşırı bakteri üremesi (İntestinal over Growth syndrom) varsa besinler putrifiye edilerek aromatik bileşikler kan gazları şeklinde kana geçerKabızlıkta kolonda biriken dışkıdan gelen kokulu bileşikler kan gazlarına dönüşür.İliochecal kapaktan tersine sızıntılarda ince bağırsağa bakteri girerse aşırı bakteri üremesi sebebiyle kan gazları yükselir.Pankreas enzim defektlerinde sindirilemeyen besin öğeleri bakterilere terk edilmiş demektir. Bunlar mezenterden kana ve sonra akciğerden nefese geçerNeredeyse bütün karaciğer ve böbrek hastalıklarında, hamilelerde, zihinsel engelli, parkinson, diyabet, kanser, diyaliz, astım hastalarında kan gazları kokuludur. Sürekli ilaç kullananlarda, her hangi bir besini her gün daima ve bolca yiyenlerde nefes kokusu olur.
Nefes kokusu nasıl tedavi edilir?
Nefes kokusunun sebebi bulunup ortadan kaldırılır. Başka bir tedavisi olamaz.